Finalisten

Aan de Middenstreek en de Langestreek op Schiermonnikoog staan de originele eilanderhuizen, gebouwd rond 1720. Ze zijn te herkennen aan de diepe zadeldaken, de topgevels met schoorsteen en hier een daar een oude windmuur. De huizen staan loodrecht op het westen. Op die manier waren de huizen bestand tegen overwaaiend duinzand en de westenwind. Al deze eisen werden gesteld door de eigenaren van Schiermonikkoog, de familie Stachouwer.

Het meest opvallende aan dit pand zijn de gele stenen waarin het is opgetrokken; het zogenaamde verblendsteen. Het pand is gebouwd in 1904-1905 en staat op de hoek van de Voorstreek en de Tuinen. Architect is G. B. Broekema die het pand in Jugendstilstijl ontwierp. Een bijzonder element is het tegeltableau waarop Hygieia, de Griekse godin van de gezondheid is afgebeeld. Daarboven staat de naam van het pand, Apotheek Centraal. Het pand dient nog altijd als apotheek.

Een strenge uitstraling aan de buitenkant, maar binnen is er een verrassend intieme atmosfeer dankzij de kruisgangen rond de binnentuin en doorkijkjes naar de slottuinen. Tot 1993 werd de Karmel gebruikt als klooster van de zusters Karmelietessen. Nu dient het als locatie voor vergaderingen en ontvangsten, overnachtingen voor groepen, trouwlocatie en kan er afscheid genomen worden van een overledene in de kapel. Er zijn exposities met lezingen en concerten.

In de stijl van het Fries maniërisme, geïnspireerd op de Italiaanse kunst, is in 1614-1617 het Stadhuis van Bolsward gebouwd. Het ontwerp kwam van Jacob Gysbert die ook bouwmeester van het gebouw werd. Boven de hoofdingang is een gouden weegschaal, -anker, en –boek afgebeeld, met daarboven een zonnewijzer. Het gebouw is ooit gebouwd als waag, maar werd al snel omgebouwd tot stadhuis van Bolsward.

‘Never a dull moment.’ In de Noorderhaven in Harlingen is het een komen en gaan van boten en jachten van en naar de Waddenzee. De Noorderhaven ligt in het  centrum en wordt omringd door statige oude panden uit het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw. Veel van die panden staan op de lijst van rijksmonumenten. Met deze prachtige rijksmonumenten is de Noorderhaven van Harlingen een van de mooiste jachthavens van Nederland.

De Kliffenkust is ontstaan dankzij de Zuiderzee, tijdens stormen heeft het water veel grond meegetrokken. Het keileem van Gaasterland was bestand tegen zulke zeestormen, waardoor kliffen van soms wel vijftien meter hoog ontstonden. Bij Warns ligt het Roode Klif, een glooiende helling met een hoogte van circa 10 meter. Het dankt zijn naam aan de rode kleur van de keileem, tegenwoordig is het Roode klif meer groen dan rood van kleur.

Van Stavoren tot Lauwersoog ligt de zeedijk, die het land van Friesland beschermd tegen de zee en het IJsselmeer. Wie boven op de zeedijk staat, ziet  prachtige gebieden, ongerepte natuur en kleine terpdorpen. De eerste dijken werden aangelegd rond het 1100 na Chr., tegenwoordig is de zeedijk het grootste deltawerk van Friesland.

Het Eise Eisinga Planetarium is het oudst werkende planetarium ter wereld. Toen Eise Eisinga hoorde dat de wereld zou vergaan, bouwde hij van 1774 tot 1781 het planetarium om zo te bewijzen dat deze bewering niet klopte. In 1825 kocht Koning Willen I het planetarium voor de Nederlandse staat, die het vervolgens in 1859 aan de stad Franeker schonk. Het planetarium werkt nog altijd en is tot op de seconde nauwkeurig. En dat allemaal naar aanleiding van een foute bewering!

Villa Vijversburg is gebouwd rond 1844 door Nicolaas Ypey. De villa is omringd door een groot park met een oppervlakte van 15 hectare. Het park ontvangt gemiddeld 100.000 bezoekers per jaar. In 2014 is gestart met de uitbreiding naar 30 hectare. Er zijn uit vijvers, paden, een boomgaard, bruggen, een eiland en een uitzichtheuvel waarin kunstobjecten staan. Een prachtig park, waarin cultuur, welzijn, historie, natuur en kunst met elkaar verweven zijn.

De Sneeker Waterpoort is het symbool van Sneek. Het is vermoedelijk gebouwd rond 1492 en bestaat uit twee achthoekige torens en een brug. De poort werd gebruikt om de toegang over het water naar de stad af te sluiten. Boven de brug is in 1785 een poortwachterswoning gebouwd. De Waterpoort over de vaarroute naar de Kolk is de enige overgebleven waterpoort van Sneek, die tot de 19e eeuw nog vier poorten telde. De architect van de Sneeker Waterpoort is onbekend.